Onzekerheid

Een van de eerste uitspraken in tijden van corona die me nog steeds in bijgebleven was er een van Minister-President Mark Rutte. Op een van zijn persconferenties zei hij dat hij en met hem het kabinet 100% van de beslissingen moesten nemen met 50% van de informatie.

Hoe ongemakkelijk het ook voelt, het is ook stoer. Stoer om te weten en toe te geven dat je het niet weet. Niet als uitvlucht. Niet om iets recht te praten wat krom is. Maar in het aangezicht van wat is, toe te geven dat je het niet weet.

Ik hou van die onzekerheid.

In een eerdere blog die ik schreef rond, over en in tijden van corona, verhaalde ik over hoe ongemakkelijk het is om te moeten dealen met onzekerheid. Liever een onjuiste zekerheid dan niet weten hoe het zit. Het zijn persoonlijke verhalen, en ik durf me op geen enkele manier op het zelfde niveau te plaatsen als Mark Rutte voor me, of anderen in deze blog na me.

Maar ik hou wél van die onzekerheid.

Er zijn maar weinig mensen die kunnen leven met die onzekerheid, en dat dan ook nog eens hardop durven te zeggen (of schrijven). Socrates (469 – 399 voor Christus) was er zo een. Het enige wat ik zeker weet, is dat ik niks weet. Door middel van dit wetend-niet-weten probeert hij de waarheid zo dicht mogelijk te benaderen. Deze methode wordt ook wel socratische ironie genoemd.

Ik hou van die onzekerheid.

Twee-en-een-half-duizend jaar later staat er weer zo’n groot mens op. Die in weerwil van wat mensen om hem heen graag willen, midden in de publieke arena, en tussen de haaien van links en rechts, steeds blijft herhalen dat hij het niet weet. Dr. Anthony Fauci: I am very careful, and hopefully humble in knowing that I don’t know everything about this disease. (Ik ben heel voorzichtig en hopelijk nederig in de wetenschap dat ik niet alles weet over deze ziekte.)

Hoe ongemakkelijk het ook is, het is ook stoer. Stoer om te weten en toe te geven dat je het niet weet. Niet als uitvlucht. Niet om iets recht te praten wat krom is. Maar in het aangezicht van wat is, toe te geven dat je het niet weet.

Ik hou van die onzekerheid.

Natuurlijk vind ook ik het fijn als iemand mij de zo gewenste zekerheid geeft en de zo gevreesde onzekerheid wegneemt. Maar ik ken ook de gevolgen van schijnzekerheid. En hoe onprettig het is om te moeten constateren dat iemand je iets verteld wat achteraf gewoon niet waar blijkt te zijn. En hoe gevaarlijk het is om op basis van geweten-schijnzekerheid beslissingen te nemen.

Als je niet weet of iets waar is, maar doet alsof je dat wel weet, is dat dan niet gewoon liegen?

Ik hou wel van onzekerheid. Ik hou niet van liegen.

Rik Konincks

Zoon | Vader | Grootvader | Schoonvader | Echtgenoot

Blogger | Trainer | Coach | Master Opsteller |

Begeleider van en Zorgverlener voor ouderen

Dag 1, of Dag 11, wie zal het zeggen…

11 November 1918 eindigde de periode die we met de kennis van nu de Eerste Wereldoorlog zijn gaan noemen. Eerste omdat er daarna nog een Tweede zou volgen. Maar dat wisten we toen nog niet. Toen wisten we alleen dat de oorlog een grote was. La Grande Guerre. The Great War.

Op 1 september 1939 begon een periode die we daarna de Tweede Wereldoorlog zijn gaan noemen. De Tweede Wereldoorlog was de samensmelting van een aantal aanvankelijk afzonderlijke militaire conflicten die van 1939 tot 1945 op wereldschaal werden uitgevochten tussen twee allianties

De periode tussen deze twee oorlogen, deze twee werkelijkheden, heeft ook een naam gekregen. Het Interbellum. De periode tussen twee oorlogen. De periode tussen twee werkelijkheden.

Sinds gisteravond weet ik officieel dat ik geen corona onder de leden heb. Daarmee eindigde de ene werkelijkheid. Aanstaande maandag ga ik weer aan de slag in het woonzorgcentrum met de bewoners die allemaal zo’n 15 of meer jaren ouder dan ik zijn. En allemaal hebben ze een psychogeriatrische indicatie als gevolg van Dementie. Aanstaande maandag begint een andere werkelijkheid. Ik twijfel nog even of ik het niet beter een nieuwe werkelijkheid moet noemen, omdat ik het vermoeden heb dat de wereld waar ik straks weer mijn intrede zal doen een fundamenteel andere is dan de wereld die ik ken. Maar daarover later wellicht meer.

Ik bevind me nu in een periode tussen deze twee werkelijkheden. En in tegenstelling tot de periode tussen de twee wereldoorlogen waarvan we pas achteraf wisten hoelang deze periode heeft geduurd, zo’n 11 jaar, weet ik wel en heel precies hoelang deze zal duren: 4 dagen en 14 uur. Maar daar houdt wat ik weet ook op.

Wat ik kan weten…

Zo’n 4 jaar geleden maakte ik iets mee wat mij voor altijd zou onderscheiden dan de meeste andere mensen. Gelukkig maar. Nu bevind ik me weer in die positie. Gelukkig maar. Als je iets meemaakt, zoals een levensbedreigende situatie of een periode van onzekerheid of je wel of niet besmet bent, dan bevind je je tijdelijk op een plaats waar gelukkig anderen niet zijn of zijn geweest. Je positie is daarmee uniek. En dat betekent dat je anders naar de wereld kunt kijken. Dat is niet iets waar ik trots op ben, want het is geen prestatie, maar het is wél zo.

De andere positie geeft me de mogelijkheid om van binnen naar buiten te kijken. En dat geeft een ander zicht. Anders dan bij het kijken van buiten naar binnen. Niet beter of slechter, maar wel anders.

Dag 2, of Dag 12: Ik weet het niet 2.0…

Het is Goede Vrijdag. Een dag die we zo zijn gaan noemen, niet omdat het op zichzelf zo’n geweldig goede dag was, maar omdat we met de kennis van later, terugblikkend op die vrijdag, hebben kunnen vaststellen dat er op die dag iets gebeurde dat ongekend was. Voor de details verwijs ik graag naar de Bijbel, maar in het kader van deze blog weet ik wel dat iedereen die toen betrokken was bij de gebeurtenis niet wist wat zou komen. Wellicht was er hoop, of een verwachting, een bedachte zekerheid op basis van het voorafgaande – als dit, dan dat – maar de zekerheid over dat wat zou gebeuren ontstond pas achteraf. Vooraf was en is er geen zekerheid.

Terug naar Goede Vrijdag 2020. We hebben een vermoeden, een verwachting, de hoop over morgen en daarna. Maar zekerheid hebben we niet. Wellicht is dat wat Premier Mark Rutte heeft bedoeld te zeggen toen hij het een paar dagen geleden had over het Nieuwe Normaal, en ons uitnodigde om daar over na te denken.